logo

Dwa XV-wieczne wraki.

AAA  

Jedną z najciekawszych kolekcji Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku stanowią szczątki średniowiecznego statku, a zwłaszcza różnorodne partie jego ładunku, podniesione w latach 1975/76 z dna Zatoki Gdańskiej. Bogaty zestaw wchodzących w skład tego ładunku towarów oraz znakomity stan, w jakim zachowały się po sześćsetletnim przebywaniu na dnie morskim, pozwalają zaliczyć je do najciekawszych odkryć w tej grupie znalezisk, w skali europejskiej. Na wraku Miedziowca znaleziono ponad 3 tysiące zabytków. Przetrwało ich tak dużo, gdyż w wyniku pożaru znaczną część kadłuba i ładunku pokryła warstwa ciekłej smoły. Całość po zastygnięciu stworzyła skorupę, swoistą „kapsułę czasu”, będącą unikatowym świadectwem średniowiecznego handlu północnoeuropejskiego.

Pierwszymi charakterystycznymi obiektami rozpoznanymi na podwodnym stanowisku były owalne wylewki miedzi, stąd do anonimowego wraka przylgnęło miano Miedziowca.

Avaldsnes było centrum władzy od epoki brązu do reformacji w roku 1537, usytuowanym w silnie strategicznym punkcie przy Karmsundet, pomiędzy Stavanger a Bergen. W okresie średniowiecza, właśnie na tej trasie żeglugowej, zabezpieczonej dobrze od wiatrów i fal, pływała większość statków kierujących się do Bergen, a nawet na daleką północ Norwegii.

Na dnie portu w Avaldsnes znajduje się wiele przedmiotów wskazujących na częste w czasach średniowiecznych wizyty statków z obcych krajów. Najcenniejsze znalezisko jest ukryte pod warstwą błota na głębokości 1,5 metra: są to dobrze zachowane pozostałości wraka późnośredniowiecznego  statku wybudowanego w Gdańsku.

Model statku typu holk, wyk. Jerzy Litwin, fot. Bernadeta Galus/CMM.
 
Ośrodek Kultury Morskiej CMM EEA Grants MKiDN Promesa MKiDN CMM Stavanger Museum Klient 7AV